Butik oteller, yapısal özelliği, mimarî tasarımı, tefriş, dekorasyon ve kullanılan malzemesi yönünden özgünlük arz eden, işletme ve servis yönünden üstün standart ve yüksek kalitede, deneyimli veya konusunda eğitimli personel ile kişiye özel hizmet verilen ve en az 10, en fazla 60 odalı otellerdir. Butik otel kavramında, önemli olan otelin bir ruha sahip olması ve bunu işletmenin yönetim bünyesinde, çatal bıçağından logosuna, mobilyasından personel kıyafetine, menüsünden servisine kadar her noktada aynı konsept dahilinde bir bütün olarak uygulayabilmesidir. Otelin atmosferinde ve tüm tasarımında bir bütün olarak özgünlük duygusunu müşteriye aktarabilmesi ve yaşatabilmesi öncelikli hedeftir.
Butik otel işletmesinin temel amacı, öncelikle hedeflediği müşteri kitlesini göz önünde bulundurarak, verdiği ayrıcalıklı hizmet ilkesine bağlı kalarak, farklılığı yaratmak ve kazancını maksimize etmektir. Bu nedenle, yarattığı ayrıcalık ve farkındalığı hizmet anlayışına yansıtarak, özgün bir işletme modelini benimseyecektir. Ayrıca, işletmenin sunduğu hizmetler müşterinin ihtiyaçlarına cevap verebilecek ve uyguladığı yöntemlerde tamamıyla yaratıcı bir düşünce sistemi içerisinde olacaktır.
Ülkemizde sayıları gittikçe artan butik oteller, yatırımcısını ve işletmecisini sevindiren girişimler olarak görülmektedir. Butik otel işletmesinin, geleneksel olarak işletilen standart otel mantığından farklı olarak bazı sorumlulukları bulunmaktadır. Bu sorumluluklar da işletmeyi kimi zaman pozitif yönde kimi zamanda negatif yönde etkilemektedir. Butik otel işletmeciliğinin diğer otellerden farklı olan birçok yönü vardır. Fakat yine de bu farklılıkları 4 temel başlıkta inceleyebiliriz. Birincisi; işletme yönetimleri farklıdır. Genellikle işletmecinin özel zevki ve kendine has tarzları ile dekore edilen butik otellerin oda sayıları 10 ila 30 oda arasındadır. Az oda sayıları, lokasyon olarak konuşlandığı yerlerin çekiciliği (doğal ortamlar, göl ve deniz kenarları, otantik bir mahallede veya dağ içinde) ve kendine has dekorasyonunun yanısıra misafirlere ilgi ve alakayı hiç eksik etmeyen personel, butik otellerin başlıca özelliklerini oluşturmaktadır. Müşterilerini bir oda numarası olarak görmektense kendi ailesinden biriymiş gibi misafirperverlik gösteren bu işletmeler de elbette kimi zaman yönetim sorunlarıyla karşılaşabilmektedir. İkincisi; mimari farklılıkları vardır. Mimari planlama ve iç mekan tasarımı, bir konaklama işletmesi için müşteri tercihi açısından en etkili pazarlama ve satış unsurlarıdır. Özellikle, konulu butik oteller, hedef pazara görsel sunum açısından farklı tatlar vermekte ve alternatif tatil deneyimleri yaşatabilmektedir. Butik oteller, farklı hizmet anlayışlarını işledikleri tema (konu) çerçevesinde müşterisine sunmakta ve büyük beğeni toplamaktadırlar. Bu sunumlar, işletmenin sahip olduğu etnik ve fiziki şartlar ile standart konaklama işletmelerine oranla daha doğal ve daha farklıdır. Çekiciliği yüksek olan bu hizmet anlayışı; aracısız seyahat yapan tüketicilerin birinci tercihleri arasında yer almaktadır. Bu da son yıllarda butik otellere olan talebin artmasına neden olmaktadır. Üçüncüsü; ekolojik uygulamalarıdır. Butik otellerin işletme ve pazarlama aşamasında yeşil pazarlama anlayışını benimsemeleri, hem maliyetlerinin azalmasına ve hem de daha fazla kar elde etmelerine yol açmaktadır. Bu yaklaşım tarzı ile işletmeciler; turizmin en önemli kaynağı olarak görülen çevreyi korumaya ve onu sürdürülebilir kılmaya yönelik adım atmışlardır. Butik otel işletmelerinin çevreye duyarlılığını ifade eden yeşil otelcilik anlayışı; sektörde önemli bir noktaya taşınmış ve yeşil tüketici veya eko turist kavramları kullanılmaya başlanmıştır. Bu önemli aktörler; turizm sektöründe gündemin ve arz-talep dengesinin belirleyicileri olmuştur. Örneğin; yeşil otel imajı, müşteri sadakatı, yüksek talep ve kar artışı gibi. Günümüzde butik otellerin çoğunda uygulanan ekolojik örnekler işletmelere rekabet avantajı getirmiştir. Bu örnekler; inovatif uygulamalar ile desteklenerek adeta başlı başına otele olan talebi artı veya eksi yönde belirleyen seçenekler haline gelmiştir. Dördüncüsü ve son olarak pazarlama usul ve yöntemleridir. Butik oteller; küçük olmaları ve reklam, satış geliştirme ve pazarlama bütçeleri olmadığı için ağırlıklı olarak daha ucuz ve zahmetsiz olan sosyal medyayı tercih etmektedirler. Giderek gelişen sosyal medya ve türevlerini butik oteller önemli bir pazarlama aracı olarak kullanırlar. Butik otellerin bu alanda artan içerik yönetim ihtiyacı, bu alanda hizmet vermelerine neden olmuştur. Sosyal medyanın butik oteller açısından önemi; tüketicilerin internet üzerinden tatilde edindikleri tecrübe ve izlenimleri paylaşmaları noktasında ortaya çıkmaktadır. Bu içerikler çoğunlukla sosyal medyada görsel olarak ya da otel değerlendirme sitelerinde görsel ve yazılı olarak yer almaktadır. Bir butik otel hakkında ne kadar çok içerik var ise; arama motorlarında o kadar üst sırada yer alacaktır. Bu gösterge; butik otelin web sayfası üzerinden satışlarını artıracak bir sonuçtur. Misafir ilişkileri yönetimi; satış performansı ölçülerek bu siteler üzerinden yapılabilir. Hedef pazarlama ile genç, yaşlı, evli, bekâr, çocuklu gibi hedef kitle belirlenebilir ve reklam vererek daha çok ilgi ve talep yaratılarak satışlar maksimize edilebilir.
Sürdürülebilir yaşam vizyonu doğrultusunda ekolojik dengeyi koruyan, geri dönüşüme önem veren, beslenmeden hijyene kadar organik ürünlerden oluşan bir sistematik doğrultusunda hareket eden ‘butik oteller” popülaritesini her geçen gün artırmaktadır. Günümüzde, turizm sektörü yeni hizmet anlayışlarının ve farklı pazarlama stratejilerinin peşindedir. Son dönemde sağlıklı yaşam konsepti çerçevesinde yıldızı gün geçtikçe artan en önemli trend ise; organik hizmet vermeye çalışan butik otellerdir. Son yıllarda özellikle butik otel işletmeleri pazarlama ve satış noktasında sosyal medyanın ne kadar önemli olduğunun farkına varmışlardır. Bugün tüm dünyada, özellikle Akdeniz Bölgesi’nde her şey dahil sistemi; oteller, yöresel ekonomiler ve nitelikli işgücü açısından ciddi sıkıntılar oluşturmaktadır. Bu bağlamda, özellikle internet yardımıyla artık alternatif konaklamada amaç daha nitelikli turisti çekmektir. Yine önemli tatil siteleri yardımıyla (tripadvisor, booking.com, tripbase ve travelife gibi) internetten gideceğiniz sokağa kadar her yeri görebileceğiniz (google.map gibi) portallar yardımıyla tatil yeri bulma, seçme ve satın alma işlemi oldukça kolaylaşmıştır. Diğer bir deyişle; tatil bireyselleşmiş ve aynı zamanda özgürleşmiştir. Özgür seyahat ve tatil kullanıcıları; ağırlıklı olarak gittikleri noktalarda ev kiralamayı veya küçük otellerde (özelikli butik otellerde) kalmayı tercih etmektedirler. Örneğin; İstanbul’da bu portallardan 2009′da 1700 kiralama yapılırken, bu rakam 2013 sonu itibarıyla 10 kat büyüyerek 10 binlerin üzerine çıkmıştır.
Ulaşım ve iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi, gelir dağılımının iyileşmesi ve tatil hakkının kitlelere yaygınlaşması, turizm pazarını tüm dünyada büyütmektedir. Büyüyen turizm pazarında talepler çeşitlenmekte, tatil ve konaklama anlayışında da birbirinden farklı alt pazarlar oluşmaktadır. Ekonomik paket turlar, kitle turizmi ve buna uygun konaklama talepleri artarken, bu tercihin tamamen dışında kitle turizmini tercih etmeyen bireysel arayışlar da artmıştır. Butik oteller, öncelikle kültür turizmi için seyahat eden, gittiği kentin tarihi dokusu içinde yaşamak isteyen, çevreye dikkat eden ve çoğunlukla kendi seyahatini bireysel olarak düzenleyen gezginlerin ihtiyacını karşılamaktadır. Başka bir deyişle, butik oteller diğer büyük otellere göre hedef kitlesi tamamen farklı olan turist grupları tarafından tercih edilen işletmelerdir. Bu trend önümüzdeki onlu yıllarda özelikle sosyal medyanın da katkısı ile artacak gibi görünmektedir. Bu eğilimin bir diğer artma nedeni ise; mobil teknolojilerdir. ‘Milenyum gençliği’ olarak tanımlanan grupların mobil teknolojilere talebi her geçen gün artmaktadır. Bu gruplar; bağımsız hareket etmekte, sosyal medyayı ve mobil teknolojileri çok iyi kullanmakta ve çevreye duyarlı uygulamaları aramaktadırlar. Bu talebi gören ve işletmelerini özellikle ekolojik uygulamalara açan butik otel işletmeleri; bu sektörün yeni moda markaları olacaktır.
Ayvalık yöresinde yeşil otelcilik adına önemli kazanımları olan butik otel işletmeciliği, hem lokasyon olarak hem de hitap ettiği müşteri profili açısından önemli bir yere sahiptir. Butik otel işletmeciliği son yıllarda yörede yerel ve kamu yönetimleri tarafından teşvik edilmekte ve desteklenmektedir. Yörenin bu anlamda marka imajına önemli katkılar sağlayan ve ‘çevreci oteller’ olarak algı oluşturan butik oteller; satış ve pazarlama konusunda da bölge turizminde yadsınamayacak bir ağırlığa sahiptir. Marka değeri yüksek olan ve ciddi anlamda otellerin içinde ve dışında ekolojik uygulamaları bulunan ve bu uygulamaları ile bölgede farkındalık yaratan işletmelerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu noktada; bölgede butik otel yapılaşmasının ve sayısının nerede duracağı önemlidir. Çünkü her canlının bir taşıma kapasitesi var olduğu gibi turistik yörelerin de bir taşıma kapasitesi vardır. Yörede fizibilite ve pazar araştırması yapılmadan açılan ve sayıları her geçen gün artan butik otellerin bir noktadan sonra doluluk problemleri baş gösterecektir. Bu sorun beraberinde bir başka ciddi sorunu getirecektir. Bu sorun da “otelleri doldurma pahasına fiyat düşüklüğüne” gidilmesidir.
Butik otellerin fiyat düşüklüğüne gitmesi harcama gücü sınırlı ve daha sabit bir bütçe ile seyahat eden ve tatile çıkan potansiyel turistlerin yöreye gelmesi anlamına gelecektir. Bu ve buna benzer bir dizi sorun domine etkisi ile birbirini tetikleyecektir. Umarım bölgede butik otelcilik yapan işletmeler bu tehlikenin farkındadırlar. Çünkü daha çok otel ve yatak, daha çok müşteri ve doluluk anlamına gelmiyor. Çünkü, pastanın büyüklüğü aynıdır ve her yeni açılan otel, diğer otellerin pastadan aldığı dilimleri azaltmaktadır. Önemli olan pastayı yani pazarı büyütmektir. Antalya bu ikilemi büyük oteller kategorisinde çok acı bir şekilde geçtiğimiz yıllarda yaşamış ve pazara her yeni giren otel, pazardan alınan payı küçültmüş ve ciddi fiyat indirimleri yapılarak otel dolulukları artırılmaya çalışılmıştır. Bu bir kısır döngüdür ve umarım Ayvalık butik otel kategorisinde bu yanlışa düşmez.
Güzel ve bol kazançlı bir sezon dileklerimle.